List króla Jana Kazimierza do prowincjała dominikanów o. Jacka Kłońskiego (17 X 1668 r.)
W 1655 r. obraz MB Żółkiewskiej został wypożyczony królowi Janowi Kazimierzowi, w celach duchowego wsparcia jego niełatwych rządów. Był to niezmiernie trudny dla Polski okres wojny ze Szwedami. Obraz przebywał u króla przez 13 lat, tj. do 1668 r., tj. do roku abdykacji władcy Polski. W tym okresie obraz towarzyszył królowi podczas jego tułaczki oraz bitew. Umieszczany był w ołtarzu polowym. Opiekę nad obrazem sprawował dominikanin, o. Jan Humiecki, spowiednik króla. Przed obrazem tym wspomniany o. Jan prowadził nabożeństwa różańcowe w intencji króla i Ojczyzny. W 1668 r. zniechęcony niepowodzeniami w prowadzeniu polityki wewnętrznej Polski, król abdykował. Powodem tej decyzji był m.in. rozłam wśród szlachty - rokosz hetmana polnego i marszałka wielkiego koronnego Jerzego Lubomirskiego, broniącego "złotej wolności" szlacheckiej, będący sprzeciwem wobec profrancuskich posunięć króla i jego zwolenników, przegrane bitwy wojsk królewskich z rokoszanami pod Częstochową (1665) i Mątwami (1666) oraz źle widziane przez króla warunki ugody. Dowiedziawszy się o emigracyjnych zamiarach króla (wyjazd do Francji) żółkiewscy dominikanie wraz z mieszkańcami Żółkwi zwrócili się do ustępującego władcy o oddanie cudownego obrazu. Skończyła się bowiem jego misja. Wszak nie został podarowany królowi, ale odesłany do niego, aby pełnił "misję pociechy" w kierowaniu krajem. W odpowiedzi na prośbę zakonników i czcicieli MB Żółkiewskiej ustępujący król oddał obraz, pisząc przy tym list z podziękowaniami składanymi na ręce prowincjała, o. Jacka Kłońskiego. Oto treść własnoręcznie napisanego listu króla Jana Kazimierza. Dowiadujemy się z niego wielu szczegółów na temat roli obrazu jaką w tym czasie spełniał w życiu monarchy, jednocześnie ujawnia on uczuciowy związek króla z obrazem. Treść podana jest w wersji oryginalnej z przetłumaczonymi jedynie z łaciny na j. polski charakterystycznymi dla epoki pojedynczymi ozdobnikami łacińskimi. (tłumaczenie za o. Konstantym Żukiewiczem). Oryginał listu znajduje się w Archiwum Prowincji w Krakowie i datowany jest na 17 X 1668 r.
Wersja spolszczona
"JAN KAZIMIERZ Z BOŻEJ ŁASKI KRÓL POLSKI, Wielkie Książe Litewskie, Ruskie Pruskie, Mazowieckie, Żmudzkie, Inflantskie, Kyowskie, Woyńskie, Smoleńskie, Czernichowskie a Szwedzki Polski dziedziczny KRÓL. WIELEBNY wiernie nam miły, Wielebnego Oyca Jana Humieckiego — Zakonu Kaznodzieyskiego przykładna skromność życia, pobożność y osobliwy w szerzeniu Świętego Różańca przy Obrazie Nayświętszey PANNY — MARIEY MATKI BOŻEY pobożna, gorliwość y inne zasługi, które przy — boku Naszym bezustannie przez lat trzynaście nie tylko na Residentjach Naszych, ale też w obozach wśród niebezpieczeństw wojennych wyświadczać się starał Naszą sobie uzyskały życzliwość, żebyśmy radzi dłużej onego przy boku Naszym zatrzymać. Gdy iednak Zwierzchności wydało się i nabożnie pobożnych ludzi pragną życzenia abyśmy onego z Obrazem Nayświętszey PANNY MARYIEY — Matki BOŻEY odesłali, czynimy to nie tak chętnie iako temiż gorącemi życzeniami powodowani i onego odsyłaiąc zaliceniem Naszym y tym świadectwem o spełnionej świetnie przez ten czas w rozszerzaniu Świętego Różańca pobożności, z obowiązku zaświadczamy. Wdzięczni będąc tey życzliwości WIERNEGO Oyca, której przyzwoleniu trwała ta onego przy boku naszym wytrwałość y w Nabożeństwie do Nayświętszey PANNY wygoda. Którą uczynność nietylko Wiernemu Ojcu, ale y wszystkiemu Zakonowi Kaznodzieyskiemu Królewską Naszą w każdych okazyach zawdzięczać obiecujemy łaską: a teraz się pobożnym modlitwom Wiernemu Ojcu y świętym Ofiarom policiwszy ŻYCZYMY Wiernemu Ojcu dobrego od Pana BOGA zdrowia. Dan w Warszawie Dnia 17 października Roku Pańskiego 1668. Panowania Królestw Naszych Polskiego y Szwedzkiego XX Roku.
(podpisany i pieczęcią królewską potwierdzony)
JAN KAZIMIERZ KRÓL
Adres:
"Wielebnemu w Chrystusie Ojcu Jackowi Kłońskiemu, prowincjałowi Rusi Zakonu Kaznodziejskiego pobożnie nam umiłowanemu" oraz nieco późniejszy dopisek przełożonych: "Przez obecny dokument, wydaje się pismo i zgoda na zachowanie praw Świętego Różańca w konwencie Żółkiewskim — Przewielebnemu Ojcu wymienionemu przez Jana Kazimierza, króla Polskiego 1668 r. d. 17-go października."
